වත්මන් කාන්තා පරපුර

වත්මන් කාන්තා පරපුර

"සැමියා බිරිඳගේ දෙවියාය"යනුවෙන් කියමනක් ඇත. දෙවියෙකු වන් සැමියෙකු ලබන කාන්තාවට දේවතාවියක මෙන් වාසය කළ හැකිය. එහෙත් වර්තමානයේ කාන්තාවට හිමිව ඇති සමාජ තත්ත්වය එතරම් සුභවාදී නොවේ. මෙහි  වරද එකහෙලා පුරුෂ පක්ෂයට පැවරීම යුතු නොවේ. මන්ද තමාට හිමි තත්ත්වය රැක ගැනීමට කාන්තාවගේ පක්ෂයෙන් ද කළ යුතු දෑ බොහෝය. පතිවෘතා දහම රැකි කාන්තා චරිත බොහොමයක් සාහිත්‍ය තුළ වේ. එම චරිත ඇසුරින් කාන්තාවන්ට ලබා ගත හැකි ආදර්ශ බොහෝය. ඒ අතරින් යශෝදරා චරිතය පිළිබඳ කතා නොකරම බැරිය.  

කුළුදුල් දරුවා උපන් මොහොතේම තමන් හැරයන සැමියෙකුට සමාවක් දිය හැකිද. . .? එහෙත් යශෝදරාව තනිවම එම දුක විඳ දරා ගත්තාය. මා මෙයින් කීමට උත්සාහ ගන්නේ බිරිඳ හැරයන පිරිමින් බෝධිසත්වයන් කියා නොවේ. එහෙත් බිරිඳක් තම ස්වාමියා කෙරෙහි බැඳුණ ප්‍රේමයෙන් ඔහු කෙරේ පතිවෘතා දහම රැක දිවි ගෙවන්නේ නම් කෙදිනක හෝ එම පිරිමියාට කාන්තාවගේ අගය වැටහෙනු ඇත. කාන්තාවක් නම් ඇයට මහී කාන්තාව සේ දරා ගැනීමේ ශක්තියක් තිබිය යුතුය. ලොව සෑම තැනකම කුණු රොඩු මෙන්ම අලංකාර උයන් වතුද මිහිකත තුළ පවතී. එමෙන්ම ගත සීත සනහන සිසිල් දිය දහරා මෙන්ම රුදුරු ගිනි කඳුද දරා සිටිනුයේ ලොව නිය දහමට මුල් තැන දෙමිනි.   කාන්තාවද එසේ විය යුතුය.

කන්නගී හැර වෙනත් කාන්තාවක් වෙත ගිය කෝවලන් නැවත භාර ගැනීමට තරම් ඇය සැළමුතු පෙමකින් යුක්ත වූවාය. තම පතිවෘතා දහම පෙන්වමින් පඬි රට ගිනි තැබීමට තරම්ම එයට මහා බලයක් තිබුණි. වත්මන් සමාජයේ කාන්තාව සුරක්ෂිත වීමට අත්‍යවශ්‍යම කරුණක් වන්නේද කාන්තාව සතු පතිවෘතා දහමයි.  එකම පිරිමියෙකු පතාගෙන ඔහු වෙනුවෙන් මුළු ජිවිතයම කැප කරන කාන්තාවට ජීවිතය වරදින්නට ඉඩක් ඇත. එවැනි උතුම් මවකගේ කුසින් බිහිවන දරියක්ද මව මෙන්ම උතුම් වන්නේය.

සීතා දේවිය පැහැරගත් රවණා රජු ඇය විවාහ කර ගැනීමට කෙතරම් උත්සාහ දැරුවද එය සාර්ථක නොවිය. ඇය තම සැමියාගේ නමින් පතිවෘතා දහමෙහි පිහිටියා විනා රාවණාගේ පහස පැතුවේ නැත. වර්තමානයෙහි මෙවන් කාන්තා චරිත සිටින්නේදැයි නොදනිමි. මන්ද බැලූ බැලූ අත අසන්නට දකින්නට ලැබෙන දේවල් එතරම් සුන්දර නැත. අනියම් පෙම් හබ නිසාසිය ජිවිතයෙන් වන්දි ගෙවන කාන්තාවන් බොහෝය. දස මසක් කුස තුළ දරා සිට මෙලොවට බිහිකරන කිරිකැටියන් මහා මගට විසිකර දැමීමට තරම් මාතෘත්වය පහතට වැටි ඇත. එපමණක්ද නොව මව්වරු විදෙස්ගත වීම නිසා පියවරුන් සමග යහන්ගත වීමට සිදුවන අහිංසක දියණිවරුද අපමණය.

මේ සියල්ලටම මුල් වන්නේ විවාහ  ජිවිතයේ ඇති අසමබර බවයි. සාර්ථක විවාහ දිවියක් ගත කිරීමේදී භාර්යාව සතු වගකීම අති මහත්ය. ස්වාමියා හා දරුවන් යහ මගට ගැනීමේ භාරදූර කාර්යය පැවරෙන්නේද කාන්තාවටය. එනම් බිරිඳටය. ඇය යහපත් බිරිඳක්, මවක් ලෙස ගුණ දහමින් පෝෂණය වී සිටිය යුතුය. බුදු දහමට අනුව “දේවෝ දෙවියා සද්ධිං සංවසති” යනුවෙන් දෙවියෙක් දෙවඟනක් හා සමග වාසය කරන පරිද්දෙන් ගුණ ධර්මවලින් පිරිපුන්ව දිවි ගෙවන්නේ නම් ඔවුන්ගෙන් සමාජයට යහපතක් මිසක අයහපතක් සිදු නොවේ. එවැනි සමාජයක් තුළ කාන්තා සුරක්ෂිතතාවයද නිසැකවම සිදුවනු ඇත. 

මැටි කර්මාන්තයේ ඉතිහාසය

                                   මැටි කර්මාන්තයේ ඉතිහාසය

සභ්‍යත්වය කරා පා නගමින් දුරාතීතයේ එක් යුගයෙක විසූ මිනිසා ගින්නෙහි පුළුස්සා ගත් මස් අනුභව කරමින් විසූ බව ඉතිහාසය කියයි. මිනිසා විසින් ආහාර පිස ගැනීම සඳහා මැටි භාජන තනන ලද්දේ ධාන්‍ය  වර්ග ආහාර කොට ගැනීමට පුරුදු වීමෙන් පසුව යැයි සිතිය හැකිය. මුලදී මැටි භාජන තනන ලද්දේ මැටි පිඩක් ගෙන අතින් හැඩ ගසා අව්වේ වියලා ගැනීමෙනි. පසු කලෙක මෙම භාජන පුළුස්සා ගන්නා ලදී.

කුඹල් සක (සක පෝරුව ) නිපදවීම මනුෂ්‍ය සභ්‍යත්වය පිළිබඳ විශාල ජයග්‍රහණයකි. මෙය නිපදවන ලද්දේ ක්‍රිස්තු පුර්ව තිස්වෙනි ශත වර්ෂයේදී පමණ ඊජිප්තු දේශවාසීන් විසිනි. සක පෝරුව දෙවියන්ගේ තෑග්ගක් වශයෙන් සලකන ලදී. මෙය පළමුවෙන්ම භාවිතයට ගන්නා ලද්දේ පුරාණ ඊජිප්තුවේ අග නුවර වූ මැම්ෆිස් නගරයෙහිය. ශිල්පීන්ට අධිපති දේවතාවා වූ “ටා” මේ නගරයේ ආරක්ෂක දෙවියන් වීමද සක පෝරුව 

දෙවියන්ගේ තෑග්ගක් වශයෙන් සැලකීමට හේතුවක් වූ බව පෙනේ.

සජීවී සෑම සත්වයෙකුම ස්වකිය ඉදිරි ගමන සකස් කරනුයේ නිරතුරුවම ආහාර හා සනීපාරක්ෂාව මුලික කරගෙන වීම සත්‍යයකි. මුලික පරිණාම අවධියේ ගසක කොළයක්, මලක්, ගෙඩියක් අමුවෙන් කෑ මිනිසා අලයක් පොළවෙන් හාරාගෙන අමුවෙන්ම භුක්ති වින්දේය. සතෙකු මරාගත් හේ අමුවෙන්ම ස්වකිය භෝජනය කර ගත්තේය. එහෙත් කල් යාමේදී ඒවා පුළුස්සා අනුභව කිරීමට පුරුදු වූයේ දිවට දැනෙන රසය පදනම් කරගෙන විනා එහි ගුණාගුණ තේරුම් බේරුම් කරගෙන නොවේ. දිවට දැනෙන රසයේ ආශ්වාදයේ විවිධත්වයක් ඇති බව තේරුම් යාමත් සමගම ජලයේ බහා අලයක් තම්බාගෙන භුක්ති විදීමේ අවශ්‍යතාව ඇති වීම නිසා බඳුන් සොයන්නට විය.

ජනප්‍රවාදයේ එන පරිදි බඳුනක මූලාරම්භය ඇති වූයේ අලියෙකුගේ පාද සටහනක් පදනම් කරගෙනය. මැටි පොළොවක වූ අලියෙකුගේ පා සටහන දුටු ආදි මානවයා එය පොළවෙන් සියුම් ලෙස වෙන් කරවා ගත්තේය. ඊට ජලය පුරවා ඒ තුළට කැලයෙන් ගලවා ගත් අලයක් දමා ගින්න මතුපිට තබා රත් කරන්නට වුයේ භාජනය පිලිබඳ පර්යේෂණාත්මක හැඟීමකින් නොවේ. ඔහුගේ මුලික අරමුණ වූයේ අලය තම්බා භුක්ති විඳීමෙන් අමතර රසයක් ලබා ගැනීමය. එසේ වුවද අලියාගේ පා සටහන සහිත මැටි පිඩ බොහෝ වෙලාවක් ගින්න මතුපිට තිබීම නිසා අමුතු පැහැයක් ගැනීම ඔහුගේ අවධානයට ලක් වූවා නිසැකය. අමු මැටි ගින්නේ පිලිස්සීමෙන් ඇතිවන තද බව නිසා එකී මැටි හැඩය කල් තබාගෙන පාවිච්චි කළ හැකි වීම මානවයාගේ සිත් ගත්තා සේම මැටි භාජනයේ ආරම්භය ද එයම විය. මිනිසා මේ සම්බන්ධයෙන් අත්හදා බැලීම් කරන්නට වූයේ ඉන් අනතුරුවය. විවිධ හැඩ සහ ප්‍රමාණයන් උපයෝගී කරගෙන මැටි බඳුන් නිර්මාණය කිරීමෙහිලා මානවයා විසින් කරන ලද පර්යේෂණ හෙවත් අත්හදා බැලීම් අතිශය විශ්මිතය.

අධ්‍යාපනයක් තබා කතා කිරීමට භාෂාවක් හෝ නොතිබුණු මිනිසා විසින් කරන ලද පර්යේෂණයන්හි ප්‍රතිඵල ලෙසින් වර්තමාන  තාක්ෂණික ජයග්‍රහණය හැඳින්විය හැකිය. වානර ආරම්භයක් සහිත මිනිසා බුද්ධි වර්ධනය කර ගනිමින් ශිලාචාර වූයේ මැටි නිර්මාණයන් පිළිබඳව කරන ලද අත්හදා බැලීම් පදනම් කරගෙන යැයි කීවොත් නිවැරදිය. සෙසු සියලුම කර්මාන්ත ලොව බිහි වූයේ මැටි කර්මාන්තය බිහි වීමෙන් පසුව වීම ඊට හේතු සාධක වනු ඇත. මිනිසාට අලයක් හාරා ගැනීම සඳහා ආයුධයක් අවැසි වුවද ඒ සඳහා උපයෝගී කර ගත්තේ ලී කැබැල්ලකි. සතෙකු දඩයම් කර ගැනීම සඳහා ඔහු යොදා ගත්තේ මුගුරක් හෝ ගලකි. නො එසේ නම් නැවෙන දණ්ඩකින් හා වැල් පොටකින් තනා ගත් දුන්නකි. සරළව ප්‍රකාශ කළහොත් මිනිසා ශිලාචාර වූ දින සිටම මැටි කර්මාන්තය පැවත එන්නේය. ඒ නිසාම ලොව ඉපැරණිම කර්මාන්තය මැටි කර්මාන්තය යැයි පැවසීම අතිශයෝක්ති නොවේ.

අලියෙකුගේ පාද සටහනේ ප්‍රමාණයෙන් ආරම්භ වූ මැටි බඳුන් නිෂ්පාදනය මිනිසා ස්වකීය මොළය හා චින්තන ශක්තිය මෙහෙයවමින් විවිධ හැඩයන් හා ප්‍රමාණයන් කරා යොමු විය. ඒවා වෙනත් කර්මාන්ත ලොව බිහි වීමේදී උපයෝගී විය. මැටි කාර්මිකයාගේ ඉතා සියුම් නිර්මාණයක් වන “මැටි කෝව” රන් භාණ්ඩ නිෂ්පාදනයේදී රත්‍රන් උණු කිරීම සඳහා යොදා ගැනීම එක් උදාහරණයකි. ඒ අනුව බලන කළ රන් කර්මාන්තයද මැටි කර්මාන්තය ආශ්‍රයෙන් නිර්මාණය වූවක් සේ සැළකිය හැකිය.

මෙසේ මැටියෙන් භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය කිරීමේදී ජන්මයෙන්ම මිනිසා සතුව පැවති කලා කුසලතාවන්ද ඉස්මතු වෙමින් ඒවාද නිර්මාණයන් තුළ ගැබ් වන්නට වූයේ නිරායාසයෙනි. ශිලාචාර මිනිසෙකු සතුව තිබිය යුතු ශිෂ්ටසම්පන්න හැඟීම් මෙන්ම නිර්මාණ කුසලතාවද මැටි කර්මාන්තය හා සමානුපාතිකව ප්‍රගතියක් ලැබුවේය. කැලෑවේ නිදැල්ලේ වැවුණු අල වර්ග ආදිය ස්වකීය පරිභෝජනය සඳහා භූමියේ වවා ගැනීමට පෙළඹුණු මිනිසා ඒ අභියෝගය ජය ගත්තේය. ඒ ජයග්‍රහණය සර්ව සාර්ථක වූයේ මැටි භාණ්ඩ උපයෝගිත්වයෙනි.

මැටි කර්මාන්තයේ යෙදීමට අමතරව ඔහු භෝග වගාවද කළේය. ඊට අමතරව සෙසු මානව කොට්ඨාසයන් සමග සම්බන්ධතාවන් පවත්වා ගනිමින් භාණ්ඩ හා ද්‍රව්‍ය හුවමාරු කර ගැනීමේ සහජීවන පිළිවෙතක නිරත විය. ඒ අනුව මැටි කාර්මිකයා සමාජයට අත්‍යවශ්‍ය වූවාට සැක නැත. ඔහු දෙරණ තලයේ කොතැනක වාසස්ථානය පිහිටුවා ගත්තද කිසිවෙකුගෙන් ඊට අභියෝග එල්ල නොවූයේ මැටි කාර්මිකයා සෙස්සන්ට සමීපව ජීවත්වීම සම්පතක් සේ සැලකූ බැවින්ය. මැටි කාර්මිකයා ඒ වන විට වෙනම සංස්ථාවක් ලෙස සමාජගත විය. ඔහු කුඹල් කාර්මිකයා ලෙස නම් කෙරුණේ බොහෝ පසු කලෙකය. කුම්භය යනු කළයයි. කුම්භය කරවන්නා යන අදහස ඇතිව ඔහු කුම්භකාර නම් විය.

මැටි කර්මාන්තය කෙතරම් ඉපැරණි කර්මාන්තයක් වුවද ඒ සම්බන්ධව සටහනක් තැබීමට කිසිදු ඉතිහාසය ලියන්නෙකු කාරුණික නොවීම කණගාටුව විය යුතු  කරුණකි. එහෙත් ඔහුගේ නිර්මාණ උපයෝගී කරගෙන සමාජීය කාල වකවානු නිර්ණය කිරීමට ඉදිරිපත් වූ ඉතිහාසඥයෝ එකී කර්මාන්තය කළවුන්ගේ අභිමානය යටපත් කර දැමීමට තරම් සාහසික වුහ. ඊට හේතු සාධක වූ කරුණුද බොහෝය.

විජයාවතරණයෙන් පසුව දඹදිවෙන් නොයෙක් වර විවිධ ගෝත්‍රවලට අයත් පිරිස් ලංකාවට පැමිණි බව මහා වංශයේ සඳහන් වේ. ඔවුහු බොහෝවිට මෙහි පැමිණියේ සාමුහික වශයෙනි. කුවේණිය අතහැර දැමූ විජය තම බිසෝ තනතුරට මධුරා පුරා කුමරියක් හා පරිවාර කාන්තාවන් විශාල පිරිසක් ලංකාවට ගෙන්වා ගත්තේය. ඒ සමග අටළොස් කුලවලට අයත් වූ ශිල්පිය සමුහවලින් දහසක් දෙනාද මේ අවස්ථාවට එක් විය. ඒ අටළොස් කුලය පුරාණ පොත පතේ සඳහන්ව ඇත්තේ මෙසේය. සරස්කුල, කුලිංගකුල, කපුකුල, බලත්කුල, පෙනෙරකුල, කුඹල් කුල, මල්කරු කුල, ඔසද වටු කුල, සන්නාලි කුල, අරක්කැමි කුල, කඹුරු කුල, බෙරවා කුල, ස්වර්ණකාර කුල, වඩු කුල, සිත්තර කුල, ලෝකුරු කුල, සත්කරු කුල, උයන් ගොවි කුල යනුවෙනි.  

පොළව යට තිබී හමුවන උළු, ගඩොල්, වලං ආදී භාණ්ඩ අතීත සභ්‍යත්වය පිලිබඳ තොරතුරු මනින මිනුම් දණ්ඩක් ලෙස පුරාවිද්‍යාඥයෝ සළකති.

මැටි කර්මාන්තකරුවා ස්වභාව ධර්මයත් සමග ජිවත් වූ අයෙකු විය. ඔහුට අවශ්‍ය වූ සියලුම අමුද්‍රව්‍ය ලබා ගත්තේ මහපොලව ඇසුරෙනි. එහෙයින් ඔහු භූමියට ගරු කළා මෙන්ම ආදරය කළ අයෙකුද විය. ඔහු කෘතවේදී අයෙකි. තම කර්මාන්තයට අමුද්‍රව්‍ය සපයා දෙන මහපොළව වන්දනා කළේය. මහී කාන්තාව නම් දෙවඟනක් පිළිබඳව විශ්වාස තැබූ හෙතෙම එමගින් සමෘධිය, සශ්‍රිකත්වය ලැබේය යන විශ්වාසය පෙරදැරි කරගෙන මහී කාන්තාව වන්දනා කළේය.  පසු කාලීනව ඔහුට එරෙහිව නැගී සිටි සමාජ බලවේග විසින් ඔහුව පිඩනයට පත්කරමින් ඔහු සමාජයේ පහළ ස්ථරයක අයෙකු ලෙස නම් කරනු ලැබීය. සිංහල රජු දවස කුඹල් කාර්යංශය බඩහැල බද්ද නමින් හඳුන්වන ලදී.

මැටි භාණ්ඩ භාවිතය පිලිබඳ විවිධ අදහස් ඒ ඒ රටවල පැවති බව පෙනේ. චීන රජවරු කුඹලුන්ට සමාන කර ඇත. කුඹලා සක පෝරුව හසුරුවන්නක් මෙන් රජ මිනිසුන් හසුරුවන්නේය යන්න ඔවුන්ගේ හැඟීමයි. චීන සංස්කෘතියේ පතාක යෝධයෙකු වූ “ෂුන්” නම් අධිරාජ්‍යයා විශිෂ්ට මැටි භාණ්ඩ නිපද වූ බව කියා තිබේ.

ජපානයට සක පෝරුව පැමිණෙන විට එහි ආගමික උත්සව සඳහා භාවිත කෙරුණේ අතින් සාදන මැටි භාජනය. ඇති පුරාණන්ජන කතා වශයෙන් සැලකෙන ජාතක කතාවන්හි සක පෝරුව හා කුඹල් ගල ගැන සඳහන් වේ. බෝසතුන් කුඹල් කර්මාන්තයේ යෙදුන බවද ජාතක කතා කිහිපයක සඳහන්ය.

(පී. ඇම්. සේනාරත්නගේ “ ශ්‍රී ලංකාවේ කර්මාන්ත පුරාණය” කෘතිය ඇසුරිණි)

    

ප්‍රේමය නම් කිමැයි . . .

ප්‍රේමය නම් කිමැයි . . .

මානවයාගේ  ආරම්භය සිදු වූ දින පටන්ම ප්‍රේමයද ඇරඹි බව සිතිය හැකිය. කිතු දහමට අනුව සර්ව බලධාරී දෙවියන් වහන්සේ ලෝකය නිර්මාණය කර එහි පැවැත්මට ආදම් සහ ඒවා මවා ඇත. එසේ නම් ඔවුන්ගෙන් පටන් මෙලොව ප්‍රේමය පවතිනවා යැයි සිතිය හැකිය. ලෝකයේ උත්තරීතරම පෙම් යුවළ කව්රුන්දැයි සැකයක් නැත. සිදුහත් යශෝදරා යන උත්තරීතර පෙම් යුවළ තරම් ආත්මීය බැඳීමක් තිබූ පෙම්වතුන් මතුවටවත් පහළ නොවනු ඇත. එය කලන්දක කුළේ  සිටම පැවත ආ ප්‍රේමයකි. මිනිස් තිරිසන් ආදී වූ සෑම ආත්ම භවයකදීම පෙමින් බැඳුන ඔවුන් අවසන සිදුහත් - යශෝදරා නමින් නෑනා මස්සිනා ලෙසින් උපන්නාහ. පිරිණිවන් පෑ මොහොතේ ලෝකෝත්තර සමුගැනිමකින් එකී පෙම නිමා විය. සාහිත්‍ය තුළ පෙම්වතුන් බොහොමයක් පිලිබඳ තොරතුරු හමු වේ.  මිනිසුන් පමණක්ම නොව දෙවි දේවතාවුන් ලෙසින් වන්දනාවට පත්වන පෙම්වතුන් බොහෝය. ඒ අතරින් රාධා-ක්‍රිෂ්ණා, රාම-සීතා පිළිබඳ කතා නොකරම බැරිය.

                                                               (රාධා - ක්‍රිෂ්ණා)

රාධා - ක්‍රිෂ්ණා පෙම් පුවත සංස්කෘත සාහිත්‍යයට අයත් ශ්‍රී ජයදේව නමැති ඍෂි වරයා රචනා කළ ගීත ගොවින්දයේ එන්නකි.  රාධා හිමාලයේ ජීවත්වන රූමත්  තරුණියකි. ක්‍රිෂ්ණා ගොපළු තරුණයෙකි. ඔහු කාළ වර්ණයෙන් යුතු රූප ස්වභාවයෙන් අනූන  අයෙකි. මොවුන් දෙදෙනා අතර ඇතිවන ප්‍රේමය කායික ඇසුරක් දක්වාම යන්නකි. ටික කලකින් ක්‍රිෂ්ණ ගෝපිකාවන් සමග ඇසුරට වැටීම නිසා රාධා ඔහුගෙන් මිදී දුකින් කාලය ගත කරයි. දෙදෙනාම තමන් විඳි කාම සම්භෝගයන් තනි තනිව මෙනෙහි කරමින් විරහ පෙම්වතුන් ලෙස ජිවත් වෙයි. ඔවුන් දෙදෙනාම එකිනෙකාට පරාජය වීමට තිබූ අකමැත්ත නිසාවෙන් එය දරාගෙන සිටියි. අවසන ගොපළු කාන්තාවන් මැදිහත් වී නැවත ඔවුන් එකතු කරයි. ගීත ගෝවින්දය අවසන් වන්නේ හිමාලයේ යමුනා ගංගාව අසල හෝපලු වනයක රමණය කිරීමේ සිද්ධියකිනි.

“හිම දිය වී හිමාලයේ යමුනා ගඟ නගයි තරංගා

සුදු පෙන  කැටි බලන්න රාධා

සුළඟ හමයි සිතල සාදා

සිතල ගිනි ගනියිද ක්‍රිෂ්ණා. . .”

රාමා සිතා පෙම් පුවතද භාරතීය සාහිත්‍යයේ  එන ඉතා රසවත් පෙම් පුවතකි.  ලංකේශ්වර රාවණා රජු සීතා දේවිය පැහැර ගත් පසුවත් ඇය තම සැමියා නමින් පතිවෘතා දහමෙහි පිහිටියාය. රාවණ රජු ඇය විවාහ කර ගැනීමට කෙතරම් ප්‍රයත්න දැරුවද එය සාර්ථක නොවීය. රාමා වෙත තිබූ සෙනෙහස නිසාම සිතා වැරහැලි ඇඳගෙන නිරාහාරව රාමා පතාගෙන දිවි ගෙවා  ඇත. අවසන හනුමන්ගේ උපකාර ඇතිව රාම කුමරුට සීතා දේවිය බේරා ගැනීමට හැකි වන්නේ ඔවුන් දෙදෙනා තුළ 
තිබූ ප්‍රේමයේ මහිමය නිසාවෙනි.

                                                                        (රාමා  - සිතා)

ඉන්දියාවේ ටජ්මහල් මන්දිරය ෂා ජහන් අධිරාජ්‍යයා තමා අතිශයින් 

ආදරය කළ මුම්ටාස් දේවියගේ මරණයෙන් පසුව ඇය වෙනුවෙන් 

ඉදිකළ අද්විතීය සිහිවටනයයි. යමුනා නදී තිරයේ දර්ශනීය පරිසරයක

මෙම සිහිවටනය ඉදිකර ඇත.

                                                                       (ටජ්මහල්)

ලාංකීය ඉතිහාසය පුරාවට ප්‍රේමයෙන් බැඳුන පෙම්වතුන් බොහෝය. 

දුටුගැමුණු රජුගේ පුත් සාලිය කුමරු චණ්ඩාල කුළයේ අශෝකමාලාට 

පෙම් බැන්දේය. ප්‍රේමයත් රජකමත් අතර අතරමං වූ කුමරු රජසැප හැර 

ප්‍රේමය තෝරා ගැනීමට තරම් නිර්භීත විය. මේ උතුම් ප්‍රේමය අදටත් අප 

ඉදිරියේ නොසැලී පවතින්නට ඉසුරුමුණි පෙම් යුවළ ලෙසින් කැටයම්ව 

ඇත.

                                                               (ඉසුරුමුණි පෙම් යුවළ )

අසම්මත ප්‍රේමයක් ලෙසින් ඉතිහාසයට එක්වන දස්කොන්-ප්‍රමිලා පෙම් 

පුවත අසන්නන්ගේ  හද සසල කරවන්නකි. ශ්‍රී වික්‍රම පරාක්‍රම

නරේන්ද්‍රසිංහ රජතුමාගේ අග බිසව වූ  ප්‍රමිලාට  විවාහ ජීවිතයේ කිසිදු 

සතුටක් නොවිය. රජතුමා මතට ලොල්ව වෙනත් ස්ත්‍රීන් සමග කල් 

යැවීම එයට හේතුව වි ඇත. වයස අවුරුදු 17දී සිහසුනට පත් වුණු රජු 

ජනප්‍රවාදයේ “සෙල්ලම් නිරිඳු” යන නමින් හඳුන්වන්නේද එබැවිනි. 

කඩවසම් පෙනුමක් මෙන්ම ශෘංගාරාත්මක කවි කීමේ හැකියාවක් තිබූ 

දස්කොන් මහා අධිකාරම රජ වාසලේ කාගේත් නෙත් සිත් පහර ගැනීමට 

සමත් විය. රජතුමාගේ බිසෝවරු බොහෝ දෙනෙක් ඔහුට කැමැත්තෙන් 

සිටියද ඔහුගේ හදවත සොරා ගැනීමට හැකි වුයේ ප්‍රමිලා ට පමණකි. 

මොවුන් දෙදෙනාගේ ප්‍රේමය රජ මැදුරේ කාටත් රස රහසක් විය. 

සක්මන් මළුවේදී ඉගි පාමින්, කවි හුවමාරු කර ගනිමින් දෙදෙනා 

ප්‍රේමයේ ඉම සොයා ගියහ.

ප්‍රමිලා වෙනුවෙන් මාලිගාවේ පවත්වන්නට යෙදුන බලි තොවිල් 

යාගයකදී ඇගේ රූපය අඹන්නට නියම විය. එම රූපයේ ඇයගේ සිරුරේ 

රහස් තැනක තිබූ ලපයක් සනිටුහන් කර තිබීම නිසා රජු කෝපයට පත් 

විය. බලි ඇදුරන්ගෙන් ඒ පිලිබඳ විමසූ රජුට දැනගන්නට ලැබුනේ එය 

දස්කොන් මහ අදිකාරම්ගේ මැදිහත් වීමෙන් සිදු වූවක් බවයි. එබැවින් 

දස්කොන් රාජ උදහසට ලක්ව මරණ දණ්ඩනයට නියම විය. 

දස්කොන්ගේ මරණයෙන් පසුව ප්‍රමිලාද නියගලා අල කෑමෙන් මරණය 

වැළඳ ගත්තාය. දස්කොන්-ප්‍රමිලා පෙම් පුවත අවසන් වුයේ එවන් වූ 

ඛේදනීය ඉරණමක් උරුම කරගනිමිනි .

සක්මන් කරන මලුවේදී බැඳි  හාද

සිත් සන්තොසින් දුන් මුව මී බීවාද

ඉක්මන් ගමන් අහෝ අද නුඹ යනවාද

දස්කොන් මගේ නමට ජිවිත දෙනවාද. . .  

වීසැස් කමලාවී රණ පහස නොවිඳ මෙමා

දසිස් දුනි පොරණ ඇසු දුටු පමණට මා

වෙසෙස් නුඹේ අමයුරු පහස ලද මෙමා  

මසිස් එකක් ගියේ නම් නුඹේ නමට තමා. . .

අතීතයේ පෙම්වතුන් මෙසේ වුවද වත්මන් තත්ත්වය හාත්පසින්ම වෙනස් 

වී ඇත. බොහෝ පෙම් පුවත් කැටයමට, කවියට, ගීතයට, නව කතාවට 

පමණක් නොව සිනමාවටද නැගී ඇත. එක් එක් කාලයන් තුළ තිබූ 

ප්‍රේමය දක්ෂ කලාකරුවා තම කලාකෘති තුලින් ජීවමාන කළේය. 

ඉසුරුමුණි පෙම් යුවළ කැටයමින් ප්‍රතීයමාන කර ඇත. කවිකම නිසාම 

දස්කොන් ප්‍රමිලාට පෙම් බැන්දේය. විරාගයේ අරවින්ද, ගොළු හදවතේ 

ධම්මි - සුගත් මෙන්ම ගුරු ගීතයේ දුයිෂෙන් - අල්තීනායි වැනි 

පෙම්වතුන් සදාකාලිකවම අප සිත් තුළ ජිවත් වනු ඇත. ඔවුන්ට එකී ජීව 

වායුව ලබා දුන්නේ කලාවයි.

                                                               (ගොළු හදවත)

                                                             
                                                                        ( විරාගය )

                                                                      ( ගුරුගිතය )

 මෙම පෙම්වතුන්ට ජිවය දුන් කලාව වර්තමානයේද එසේම වන්නේ නම් කෙතරම් සුන්දරද. . . තමන් හැර යන පෙම්වතාට හෝ පෙම්වතියට වෛරයෙන් නොව ප්‍රේමයෙන්ම සමු දීමට තරම් උදාර මානසිත්වයෙන් ගොඩ නැගීමට කලාවට හැකිවිය. එහෙත් වත්මන් කලාවට  ප්‍රේමය වෛරයට පෙරළීම එතරම් අසීරු කාර්යයක් නොවිය.

ප්‍රේමයයි වෛරයි අතරේ වෙනස කෙස් ගහකට සමයි

බිඳුණ දා පූජාව ප්‍රේමයෙ ඔහුගේ ආගම වෛරයයි  

මේ නිසාවෙන්ම තමන් හැරයන පෙම්වතියට පිහි පහර දෙමින් මරණය 

උරුම කර දීමට තරම් වත්මන් පෙම්වතා පහත් මානසිකත්වයකින් 

පෙළේ. ප්‍රේමය යනු හිමිකර ගැනීමකට වඩා පරිත්‍යාගයක් බව වත්මන් 

පරපුරට ඒත්තු ගැන්විය යුතුය.

සිංහබා පුතුනි බිඳින් ලෙන් දොරේ බලේ

සිංහබා පුතුනි බිඳින් ලෙන් දොරේ බලේ

බඹර රාව නැංවෙනා අඳුරු ලෙන තුළේ

මල් පිපී රොනින් පිරේ සුරත් කුසුම් කුලේ

තටු කඩා දැමූ බිඟුන් එයි පෙළින් පෙළේ 

සිංහබා පුතුනි බිඳින් ලෙන් දොරේ බලේ

කැලේ බිහි දොරින් ඇසේ ලහිරු කැන් සිනා

දෙමංසලට මං කියාවි පහන් තාරුකා

වන හිසින් ගලා හැලේ කුරුළු ගීතිකා

ඒ උදාන ගීතයයි නව ලොවක් පතා

වටු රැලක් ලෙසින් හඹා මිදී එන දිනේ

ගෙවිලියනි මිහිරි සරින් නගව් පා සෙනේ

යදම් බිඳී සුරත් සැලේ සුනිල් නිලම්බරේ

ලපලු සේ සැලෙන්නෙපා පුතුන් එන දිනේ

ගායනය :- ප්‍රදීපා ධර්මදාස

සංගීතය :- රෝහණ වීරසිංහ

පද රචනය :- විජිත් කළුගල

සමාජයක් තුළ සිදුවන බොහෝ විරෝධී ක්‍රියාවන්ට විරෝධය පළ කිරිමට නොයෙකුත් ක්‍රම තිබේ. වැඩ වර්ජන, උද්ඝෝෂණ, සත්‍යග්‍රහ ඒ අතරින් කිහිපයකි. මේ සැම දෙයක් තුළින්ම මිනිසා තුළ තිබෙන විරෝධය ප්‍රකාශ වන අතර එය සාමුහිකත්වයේ නිමැවුමකි. ඉහත කී ක්‍රමවලට අමතරව පෑන අවියක් කොට ගනිමින් ගීතය, කවිය, ලිපිය මගින් සමාජ විරෝධයට එරෙහිව පහර ගැසීමට දක්ෂ නිර්මාණකරුවන්ට හැකි විය. තම සිතැඟි නැගී පීඩාව පද වැලකට ගලපා සංගීතය හා මුසුකොට ගුවනට මුදා හැරීමට ඔවුන් උත්සුක වූයේ එබැවිනි. නිහඬව තිබු ගිනි කන්දක් පුපුරා හරියාක් මෙන් මෙම ගීත මඟින් සමාජ කතිකාවන් බොහෝමයකට දොර කවුළු විවර කළ නිසාම බොහොමයක් ගීත වාරණයට පවා ලක්විය. සංස්කෘතිය නමැති කඩතුරාවෙන් වසාගෙන සිටින කිළි කුණු පිරි සමාජය සහ එය පාලනය කරන අත්තනෝමතික පාලකයන්ගේ නොමනා ක්‍රියාවන් පිලිබඳ ව්‍යංගයෙන් ප්‍රකාශ කළේ මෙවැනි  සාහිත්‍ය නිර්මාණ තුළිනි.

"පාට හොඳයි පැළවෙන ගොයමේ නිල්ල

ඊට උඩින් ගැසුවා වැනි මඩ ගොල්ල

යාල දෙගොඩ හඬනා මැඩියන් ගොල්ල

දෙවියනි බුදුනි පාළුයි තංගලු මුල්ල"

මෙම කවිය තුළින්ද ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ තරුණයන් මර්දනය කළ ආකාරයක් ගැනය. පැළවෙන ගොයමකට තරුණ ජිවිත සමාන කර ඇත්තේ අනාගතයේ ඒ ගොයම මුළු රටම සශ්‍රික කරන්නා සේ මෙම තරුණයන්ද රටට සවියක්වන නිසාවෙනි. ගොවියා පැළ ගොයම රකින්නේ දරුවන් රකින පියෙකු හා සමානවය. නමුත් මෙම පැළවෙන ගොයම උඩට මඩ පහරක් වැදීමෙන් විනාශ වී ඇත. එය කව්රුන් හෝ විසින් හිතාමතාම සිදුකළ දෙයකි. ඒ අයුරින් තංගල්ල ප්‍රදේශයේ තරුණ ජිවිත දහස් ගණනක් විනාශ කළ පුවතක් මෙලෙස කවියට නගා ඇත. පාලකයන් සිදුකළ මෙම නොමනා ක්‍රියාව පිලිබඳ පැමිණිලි කිරීමට සිටින්නේ දෙවියන් බුදුන් හැර වෙන කව්රුන්ද. . .? 

රටක් සංවර්ධනය කරා යන ගමනේදී එරට ශ්‍රම බලකාය වැදගත්ම සාධකයක් වේ.  එනම් වැඩ කළ හැකි වයසේ ජනකායයි. එකී ශ්‍රම බලකාය ශක්තිමත් කිරීමේදී තරුණ පරපුරේ දායකත්වය සුළුකොට තැකිය නොහැකිය. ලාංකීය තරුණ පරපුර පිලිබඳ අතීතයේ සිටම තිබෙන්නේ එතරම් සුබවාදී ආකල්පයක් නොවේ. ලෝකයේ තරුණ සියදිවි නසා ගැනීම් අතරින් ශ්‍රී ලංකාව පස්වැනි ස්ථානය ලබා ගැනීමෙන්ම එහි දරුණු බව කෙතරම්දැයි වටහාහත හැකි වේ. රට කරවන පාලකයන් තරුණ ජිවිත සරළව ගෙන නොසලකා හැරියද මේ රටේ කැකැරළි දෙකක ආරම්භයට එකී පාලනයේ අත්තනෝමතික බව ඍජුවම බලපෑ බව කිව යුතුය.

71 කැරැල්ල සහ 88-89  කැරැල්ල අහසින් කඩා පාත් වූයේ නැත. පොළව යට ගිනියම්වන ලාවා තට්ටු පුපුරා යාමට ගත වන්නේ නිමේශයකටත් වඩා අඩු කාලයකි. එහෙත් එයින් සිදුවන විනාශය විශාල ප්‍රදේශයක් පුරා පැතිරී පවතින්නේ එහි නෂ්ටාවශේෂ සදාකාලිකවම සමාජයේ ඉතිරි කරමිනි. 71 සහ  88-89 පුපුරා ගිය තරුණ අසහනයන්ද මෙරට සමාජ හර පද්ධතීන් අළු දුවිලි කළ බවට අදටත් චෝදනා පවතී. එහිදී මියගිය සහ මරා දැමූ තරුණ ජීවිත මෙරට එළිය කරන්නට සිටියවුන්ය. පාලක පන්තියේ සිටි අත්තනෝමතික පාලකයන් මර්ධන නීති සහ තුවක්කු කටවල බලයෙන් ඒ තරුණ ජවය පස් යට වසා දැමුවද එයින් රටට සිදුවන හානිය එලෙස යටකර දමා සඟවන්නට නොහැකි විය. එසේ මිහිදන් වුයේ රටේ ශ්‍රම බලකායට පණ පොවන්නට සිටියවුන්ය.

විජිත් කළුගල නම් සොඳුරු මිනිසා අතින් ලියවුණු එවැනි සුන්දර පද වැලකට රෝහණ විරසිංහයන්ගේ සත්සර මුසුවත්, ප්‍රදීපා ධර්මදාස මහත්මියගේ සොඳුරු හඬත් මුසුවෙමින් ඉතා අපුර්ව ගීතයක් නිර්මාණය විය. මෙම ගීතයට ප්‍රවිෂ්ට වීමට ප්‍රථම එය බිහිවීමට බලපෑ සමාජ පසුබිම පිලිබඳ කෙටි විස්තරයක් දැක්වීම උචිත යයි සිතේ. 1988-89 කාල පරිච්ඡේදය ලාංකික අපට අමතක කළ නොහැකි  කාල වකවානුවකි. එකල පැවති අත්තනෝමතික පාලනයට එරෙහිව නැගී සිටි තරුණයන් ඉතා අමානුෂික ලෙස මර්දනය කිරීමට පාලනාධිකාරය ක්‍රියා කළහ. එවකට ජනාධිපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස ආණ්ඩුව විසින් තරුණයන් විශාල පිරිසක් මරා දැමූ අතර මුළු රටම එකම විලාපයකින් දෝංකාර දෙමින් තිබූ අඳුරු කාල පරිච්ඡේදයක් විය. මෙකි පරිසරය තුළ  අභීත මවකගේ මුවින් නැගෙන සමාජ ආමන්ත්‍රණයක් ලෙසින් රචකයා ගීතය නිර්මාණය කරයි. රටේ මර්දනයට එරෙහිව තුන්වෙනි බලවේගයක් ලෙසින් තරුණයන්ට නැගී සිටීමට කාලය උදා වී ඇතිබව මෙම ගීතයෙන් කියවේ.  

“බඹර රාව නැංවෙනා අඳුරු ලෙන තුළේ

මල් පිපී රොනින් පිරේ සුරත් කුසුම් කුලේ

තටු කඩා දැමූ බිඟුන් එයි පෙළින් පෙළේ 

සිංහබා පුතුනි බිඳින් ලෙන් දොරේ බලේ”

මුළු මහත් සමාජයම අඳුරු ලෙනකට සමාන කරන රචකයා ඒ තුළ සිටින බිඟුන් තටු කඩා දැමුවන් ලෙස හඳුන්වන්නේ මෙකී මර්දනයේ දරුණු ස්වභාවයයි. කැරළිකරුවන් මුළු රටම සිය අනසකට යටත් කරගෙන සිටි නිසාවෙන් ඔවුන් මර්දනය කිරීමට පාලනාධිකාරය ක්‍රියා කළහ හමුදා කඳවුරු හා පොලිස් ස්ථානවල ඉඩකඩ මදි වූ හෙයින් මුළු රට පුරාම අලුත් හමුදා කඳවුරු සහ වදකාගාර ඉදි විය. ඒ අනුව ක්‍රියාත්මක වූ ඝාතකයෝ ගම්බිම් පීරා ඉවක් බවක් නැතිව තරුණ තරුණියන් අත්අඩංගුවට ගත්හ. ජිවිත ඉල්ලා යදින තරුණ තරුණයන්ගේ වැළපිම්ද, සාප කිරීම්ද, ගහලයන්ගේ ගෝරනාඩුද නිරන්තරයෙන්ම වදකාගාර තුළින් නැගෙන්නට විය. පාලකයන්ගේ මර්දනය තව දුරටත් ඉවසා සිටීමට සමාජයට ශක්තියක් නැත. එබැවින් අභීත මවක් ඈගේ  ආමන්ත්‍රණය   සිංහබා පුතුන් අරමුණු කරගෙන සිදු කරයි. ගල්ලෙන බිඳගෙන තම නිදහස සොයා ගිය සිංහබාහු මෙන් සමාජයේ නිදහස සොයා ගමන අරඹන ලෙස මව ආයාචනා කරයි. මෙහිදී සිංහබා පරපුරෙන් පැවත එන සිංහල පුතුන්ට කරන ආමන්ත්‍රණය අති ප්‍රබලය. අතීත ප්‍රෞඩත්වයෙන් යුත් අභීත ජාතියක් ලෙසින් මෙම සමාජ මර්දනයට එරෙහි වීම ජාතියේ අවශ්‍යතාවයක් කොට දැක්වීමට රචකයා උත්සාහ ගෙන ඇත.

“කැලේ බිහි දොරින් ඇසේ ලහිරු කැන් සිනා

දෙමංසලට මං කියාවි පහන් තාරුකා

වන හිසින් ගලා හැලේ කුරුළු ගීතිකා

ඒ උදාන ගීතයයි නව ලොවක් පතා”

මේ වනවිට රටේ සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය මුළුමනින්ම අඩාල වී තිබුණි. පාසල් සහ විශ්වවිද්‍යාල වසා දමා තිබූ අතර ඒවා වදකාගාර හා සිර කඳවුරු බවට පත්කර තිබුණි. හන්දියක් හන්දියක් ගානේ ටයර් සෑ දැවුණි. ඒවා සමහරක් “දොළොස්මහේ පහන්” ලෙස නම් කෙරිණි. හිස සුන් තරුණ මළ සිරුරක් පාවී නොගිය ගඟක් නොවූ තරම්ය. වධකාගාර හා හමුදා කඳවුරු අසළ අතුරුදහන් වූ දරුවන් සොයා යන දෙමව්පියන්ගේ පෝලිම් තවත් දිග්ගැස්සිණි. කෙතරම් කන්නලව් කළද සිය දරුවන් ඔවුනට නොලැබිණි. සාප කිරිම්වලද අදෝනාවලද නිමක් නොවිය. කිසා ගෝතමියක් නැති ගෙයකින් අබැටක් සොයා ගැනීම අපහසු විය. එය එසේ වන විටත් මෙම මව සැඟවී සිටින තරුණයන්ට තවත් බලවේගයක් ලෙසින් නැගී සිටින ලෙස ආයාචනා කරයි. මෙම තරුණ බලවේගයට ආශීර්වාද කරන සමාජ වටපිටාව පිලිබඳ රචකයා මවන්නේ ඉතා අපුර්ව සිත්තමකි. ඔවුනට සමාජය විසින් ලබාදෙනු දෙනු ලබන ආශීර්වාදය ලහිරු කැන් සිනාවකට උපමා කරයි. එය එතරම්ම නිර්ව්‍යාජ වූවකි. යුගයේ අවශ්‍යතාවක් වෙනුවෙන් ඉදිරිපත්වන මෙම සිංහබා පුතුන්ට මග කියාදෙන්නේ පහන් තාරකාවන්ය. සෑම බෝසත් උතුමෙක්ම බුදුවන පින්බර උදෑසන ඇසෙන කුරුළු ගීතිකා මොවුන්ගේ ප්‍රයත්නයට උදාන ගීතිකාවක් සේ ආශීර්වාද එක් කරයි. මුළුමහත් සමාජයක් නව යුගයක බලාපොරොත්තුවේ සෙවණැලි දරාගෙන අභීත පුතුන් වෙනුවෙන් උදාන ගී ගයන බව මව පවසයි.   

“වටු රැලක් ලෙසින් හඹා මිදී එන දිනේ

ගෙවිලියනි මිහිරි සරින් නගව් පා සෙනේ

යදම් බිඳී සුරත් සැලේ සුනිල් නිලම්බරේ

ලපලු සේ සැලෙන්නෙපා පුතුන් එන දිනේ ”

පන්සීය පනස් ජාතක පොත් වහන්සේ සමගියේ අගය පිලිබඳ උගන්වන වට්ටක ජාතකය සිහියට නංවමින් රචකයා අවසන් පද පෙළ පත් ඉරුගත කරයි. සමාජයේ තිබෙන අසාධාරණයට විරුද්ධවන තරුණ බලවේගය වටු රැළක් මෙන් එකමුතුව එන දිනයට ගෙවිළියන්ට මිහිරි සරින් ගීත ගයන ලෙස ඇය ආරාධනා කරයි. මුළුමහත් සමාජයක් වෙනුවෙන් අරගලයක යෙදෙන්නට යන පුතුන්ට දුක්

ගීයකින් සමුදීම නොවටී. එබැවින් මිහිරි සරින් ඔවුන්ට ආශීර්වාද කළ යුතුය. යදම් බිඳ දමා නිදහස සොයා පියඹා යාමට සැරසෙන ඔවුන් පිළිගන්නට නිල්වන් අහස ගැබ දෑත දිගුකර බලා සිටි. එලෙස නවමු ලොවක අරුණැල්ල සොයා පියඹා යන පුතුන්ට සැලෙන හදින් තොරව ආශීර්වාද කිරීම ජාතියේම මව්වරුන්ගේ යුතුකමකි. මේ තුලින් සමාජයට නිහඬ සේවයක් ඉටු කිරීමටත් පාලක පන්තියේ අත්තනෝමතික පාලනයට එරෙහිව නැගී සිටින ලෙස සමාජය ආමන්ත්‍රණය කිරීමට විජිත් කළුගල නම් සොඳුරු මිනිසා ගත් උත්සාහය ඉතාමත් සාර්ථක වී ඇති බව අවිවාදයෙන් යුතුව පිළිගත හැකිය.